Χωρίς την παρουσία ΝΔ, ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ και Χρυσής Αυγής συνεχίζεται στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης η συζήτηση των δύο νομοσχεδίων του υπουργείου Δικαιοσύνης για τον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Η ΝΔ, απουσίαζε από την αρχή της διαδικασίας, ενώ το ΚΙΝΑΛ το ΚΚΕ και η Χρυσή Αυγή κατήγγειλαν την κυβέρνηση για αντιθεσμική τακτική και αποχώρησαν από τη συζήτηση.
Νωρίτερα, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Καλογήρου, απέρριψε «το πολιτικό αφήγημα», όπως το χαρακτήρισε, «για μη πολιτική νομιμοποίηση της κυβέρνησης να συνεχίσει να ασκεί, εκ του Συντάγματος, τα καθήκοντά της», τονίζοντας ότι η στάση αυτή κινδυνεύει να συμπαρασύρει τη σημερινή συζήτηση για μια ουσιαστική μεταρρύθμιση που έρχεται στη Βουλή μετά από δεκαετίες.
Έμφαση έδωσε στο έργο των νομοπαρασκευαστικών επιτροπών που συστάθηκαν το 2015 και ήταν, απολύτως αντιπροσωπευτικές, όπως είπε, ενώ τόνισε ότι μέσα από τη διαβούλευση φάνηκε να διαμορφώνεται μία ευρύτερη συναίνεση.
Ο κ. Καλογήρου επικαλέστηκε δημόσιες δηλώσεις πολλών βουλευτών της αντιπολίτευσης, αναφέροντας χαρακτηριστικά του Ευάγγελου Βενιζέλου και του Ανδρέα Λοβέρδου από το ΚΙΝΑΛ, που είχαν ζητήσει να προχωρήσει αυτή η μεταρρύθμιση και τόνισε ότι έγιναν συζητήσεις με εκπροσώπους όλων των κομμάτων για να αποσαφηνιστούν τα όλα τα ζητήματα.
«Οι προτάσεις και οι παρατηρήσεις που έγιναν λήφθηκαν υπόψη -και μετά από όλη αυτή τη δυναμική της απαραίτητης συναίνεσης για τη μεγάλη αυτή μεταρρύθμιση για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα- βρισκόμαστε σήμερα σε μια καινούργια κατάσταση με ένα πολιτικό ζήτημα περί δήθεν μη νομιμοποίησης της κυβέρνησης και της Βουλής να νομοθετήσει», επισήμανε ο κ. Καλογήρου, ενώ σημείωσε ότι σε τυχόν διακοπή αυτής της συναινετικής διαδικασίας, θα εξεταστούν τα νέα δεδομένα.
Από την πλευρά του, ο εισηγητής του ΚΙΝΑΛ, Θόδωρος Παπαθεοδώρου, κάλεσε τον υπουργό Δικαιοσύνης να αποσύρει το νομοσχέδιο, υποστηρίζοντας ότι πέρα από τη μεγάλη πολιτική ευθύνη που έχει δεν πρέπει να συνδέσει το όνομά του με τον τρόπο που χειρίζεται η κυβέρνηση τις δημοκρατικές διαδικασίες διαλόγου.
«Αυτά τα νομοθετήματα χρειάζονται μεγάλες πολιτικές συναινέσεις για να μεταφέρονται και ως μήνυμα στη κοινωνία», είπε και πρόσθεσε: «Αν υπήρχε το ενδιαφέρον της κυβέρνησης να προωθήσει τους κώδικες, προφανώς, δεν θα περίμενε μέχρι την έσχατη στιγμή της διάλυσης της Βουλής γιατί έτσι διαμορφώνεται ένα προεκλογικό κλίμα όξυνσης. Είναι ακατάλληλος ο χρόνος συζήτησης του νομοσχεδίου δεν υπάρχει ικανός χρόνος να διαμορφωθούν μεγαλύτερες συναινέσεις. Αν θέλατε να τις δημιουργήσετε υπήρχε ο κατάλληλος χρόνος. Όμως επιλέξατε να το φέρετε τελευταία στιγμή σε περίοδο που ήδη ο πρωθυπουργός προκήρυξε εθνικές εκλογές. Είναι μια περίοδος που ούτε η αναγκαία νηφαλιότης στο διάλογο υπάρχει ούτε και η απαραίτητη συναίνεση. Δεν είναι απλά μια διολίσθηση του Συντάγματος ο τρόπος που αντιμετωπίζετε τον θεσμό της Δικαιοσύνης, αλλά και δείγματα κακοποίησης του θεσμού καθυποτάσσοντάς τον στις πολιτικές σας σκοπιμότητες. Ενώ υπήρχε η δυνατότητα σε προηγούμενο χρόνο να ολοκληρωθεί η συζήτηση με νηφαλιότητα και συναίνεση την καταστήσατε μια διαδικασία πολιτικών διευθετήσεων. Εμείς είμαστε απέναντι σε αυτό. Καταγγέλλουμε την παρελκυστική αυτή διαδικασία να ψηφιστεί σε μια μέρα, δεν θα συμμετάσχουμε, αποχωρούμε και χρειάζεται να το ξαναδούμε σε ύστερο χρόνο μετά τις εκλογές. Οι ποινικοί και δικονομικοί Κώδικες είναι πολύ σοβαρό ζήτημα για να υποτάσσεται σε σκοπιμότητες και να ολοκληρωθεί η διαδικασία με μόνο τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και κάποιους πρόθυμους βουλευτές».
Από την πλευρά της Χρυσής Αυγής, ο εκπρόσωπός της έκανε λόγο για διαδικασία παρωδία στην οποία το κόμμα του δεν θα συμμετάσχει.
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι φέρνει ένα τόσο σοβαρό νομοσχέδιο 1.000 άρθρων λίγο πριν από τη διάλυση της Βουλής για να το περάσει με «απαράδεκτες φας τρακ διαδικασίες». Υποστήριξε ακόμα ότι έχει «αμερικανόπνευστες διατάξεις» που προσβάλουν τα θεμελίωση ανθρώπινα δικαιώματα και τόνισε ότι, ενώ θα μπορούσαν να συζητηθούν με άνεση οι νέοι Κώδικες και να ψηφιστούν, η κυβέρνηση επέλεξε τις «φας τρακ διαδικασίες».
«Το ΚΚΕ δεν θα νομιμοποιήσει ούτε την απαράδεκτη φας τρακ διαδικασία ούτε το αντιδραστικό περιεχόμενο των κωδίκων και αποχωρούμε», κατέληξε ο κ. Συντυχάκης.
Απαντώντας στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παρασκευόπουλος, αντέτεινε ότι, ενώ επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται περί ενός πολύ σοβαρού νομοθετήματος, δηλώνουν θεωρητικά ότι είναι υπέρ της συναίνεσης αλλά στην ουσία με τη στάση τους δεν φαίνεται να είναι.
Αναφερόμενος στις κατηγορίες περί «φας τρακ» διαδικασίας, ο κ. Παρασκευόπουλος αντέτεινε ότι ο Κώδικας ψηφίζεται με ένα άρθρο και η συζήτηση του γίνεται μόνο στο σύνολό του και όχι κατά άρθρο, διαφορετικά η συζήτηση του θα έπαιρνε πολύ χρόνο.
Είπε ακόμα ότι είναι λογικό η κυβέρνηση να στηρίξει το έργο της για το οποίο εργάστηκαν ευσυνείδητα, τόσο μια ανεξάρτητη νομοπαρασκευαστική επιτροπή όσο και διακεκριμένοι ποινικολόγοι.
«Έγιναν διαβουλεύσεις, υπήρξε διάλογος και συναίνεση και αυτός ο πραγματικός θησαυρός χτίστηκε πάνω στις παλαιότερες διατάξεις. Από την Ελληνική Επανάσταση μέχρι σήμερα είναι η τέταρτη φορά που ψηφίζεται Ποινικός Κώδικας και Κώδικας Ποινικής Δικονομίας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σημαντικές αλλαγές
Με σημαντικές αλλαγές κατατέθηκαν στη Βουλή προς ψήφιση, ο Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας και αναμένεται να ψηφιστούν πριν την προκήρυξη των εθνικών-βουλευτικών. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, η εφαρμογή τους αναμένεται να ξεκινήσει από την 1η Ιουλίου του τρέχοντος έτους.
Οι τροποποιήσεις
Σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο, μετά τη δημόσια διαβούλευση επί των δύο κωδίκων, πραγματοποιήθηκαν βελτιώσεις, όπως είναι μεταξύ των άλλων, η αστικοποίηση του πλαισίου ποινής για τους διευθύνοντες εγκληματικές οργανώσεις (κάθειρξη έως 15 έτη).
Αναλυτικότερα, στους Κώδικες επήλθαν οι εξής τροποποιήσεις:
– Ορίστηκε αυστηρότερο πλαίσιο ποινής για τους διευθύνοντες εγκληματικές οργανώσεις (κάθειρξη έως 15 έτη) και βελτιώθηκαν νομοτεχνικά οι σχετικές διατάξεις.
– Προβλέφθηκε η αυτεπάγγελτη δίωξη της κακουργηματικής απιστίας και στον ιδιωτικό τομέα, προς αποφυγήν τυχόν καταχρήσεων, κυρίως εκ μέρους οργάνων της διοίκησης μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών.
– Περιλήφθηκε ειδική διάταξη αυστηρής τιμωρίας του ρατσιστικού εγκλήματος.
– Βελτιώθηκαν νομοτεχνικά και συντονίστηκαν οι διατάξεις για την αναστολή εκτέλεσης της ποινής, την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής, την παροχή κοινωφελούς εργασίας, την υφ’ όρων απόλυση και την μεταχείριση των ανηλίκων.
– Ορίστηκε η ποινή της κάθειρξης για τη δωροδοκία πολιτικών προσώπων και εναρμονίστηκαν οι διατάξεις προς τις διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν τη χώρα.
– Εντάχθηκαν στο άρθρο 336 (ως παρ. 5) και οι λοιπές (πλην του εξαναγκασμού με σωματική βία ή απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας) μορφές βιασμού, με αναλογική κλιμάκωση των απειλούμενων ποινών.
– Συμπληρώθηκαν οι διατάξεις για την ενίσχυση της προστασίας των ανηλίκων απέναντι στη γενετήσια εκμετάλλευσή τους και προσαρμόστηκαν σε διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας.
– Εγκλήματα όπως η κλοπή και η φθορά, προβλέφθηκε ότι θα διώκονται κατ’ αρχήν αυτεπαγγέλτως, ώστε να εξυπηρετηθούν πρακτικές ανάγκες (σύλληψη επ’ αυτοφώρω κλπ.), με τη δυνατότητα όμως της εκ των υστέρων παύσεως της ποινικής δίωξης αν υποβάλει σχετική δήλωση ο ίδιος ο παθών.
– Λήφθηκε πρόνοια ώστε να μην επηρεάζονται οι αστικές απαιτήσεις του παθόντος σε περίπτωση παραγραφής του αδικήματος, λόγω μετατροπής του από κακούργημα σε πλημμέλημα.
– Προβλέφθηκε η αύξηση της ύλης των μονομελών εφετείων προς αποσυμφόρηση του τριμελούς εφετείου και του πενταμελούς εφετείου κακουργημάτων, με μεταβίβαση αρμοδιότητας εκδίκασης των υποθέσεων συγχώνευσης ποινών και καθορισμού συνολικής ποινής.
– Επανακαθορίστηκε η αρμοδιότητα του μονομελούς πλημμελειοδικείου, έτσι ώστε να περιλαμβάνει πλέον όσα πλημμελήματα απειλούνται με ποινή φυλάκισης έως τρία έτη.
– Προβλέφθηκε για τις προφανώς αβάσιμες μηνύσεις, ή αναφορές, ή εγκλήσεις, η άρση κατάσχεσης να διατάσσεται από τον εισαγγελέα, ώστε να αποκαθίσταται ταχύτερα η νομιμότητα και να μην επιβαρύνεται το δικαστικό συμβούλιο.
Ακόμη, σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, στην ποινική διαπραγμάτευση προβλέφθηκε: α) απαγόρευση υπαγωγής εγκλημάτων αυξημένης ηθικοκοινωνικής απαξίας (λ.χ. κακουργημάτων με απειλούμενη ποινή και την ισόβια κάθειρξη, κακουργημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής), και
β) παρέχεται στον εισαγγελέα η ευχέρεια να θεωρήσει υπόθεση ως ακατάλληλη προς διαπραγμάτευση, βάσει των περιστάσεων τέλεσης και την προσωπικότητα του κατηγορουμένου.
– Αποσύρθηκε η πρόβλεψη για ορισμό εισηγητή δικαστή σε δίκες κακουργημάτων, αφού για τρέχοντες υπηρεσιακούς λόγους θα επιβαρύνονταν οι σύνεδροι δικαστές.
– Ενισχύθηκε θεσμικά η εφαρμογή της ποινικής διαταγής, με πρόβλεψη: α) ευμενέστερης ποινικής αντιμετώπισης όσων αποδέχονται την ποινική διαταγή, β) διαδικασίας εκδίκασης αντιρρήσεων και ανατροπής της απόφασης της ποινικής διαταγής, σε μεγαλύτερη προθεσμία, και μετά από συζήτηση με την κοινή διαδικασία ύστερα από προηγούμενη κλήτευση του κατηγορουμένου.
– Θεσπίστηκε το δικαίωμα του κατηγορουμένου να ζητεί χρόνο προετοιμασίας για την αντίκρουση της κατηγορίας, «αν από την αποδεικτική διαδικασία προκύψουν νέες περιστάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συνδεθούν με επιτρεπτή μεταβολή της».
– Θεσπίστηκε ως αναγκαία και σύγχρονη αξίωση ο ειδικός τρόπος έναρξης της προθεσμίας αναίρεσης ύστερα από ειδοποίηση με e-mail.
